Zelf windenergie opwekken met een windmolen of windturbine is niet eenvoudig en vereist veel kennis. Toch kan een kleine windmolen of een windwokkel interessant zijn voor consumenten en (boeren)bedrijven. Er zijn drie soorten windmolens: de windwokkel, de kleine windmolen en de grote windturbine.
Alle tarieven in dit artikel gelden per 1 oktober 2024.
Hoe werkt een windmolen?
Een windmolen zet windkracht om in elektrische energie door middel van een mechanisch proces. De wind brengt de wieken van de windturbine in beweging, die verbonden zijn met een centrale as. Deze as draait samen met de rotor en is gekoppeld aan een generator. Wanneer de as draait, ontstaat er een bewegend magnetisch veld in de generator, dat elektriciteit opwekt. Deze elektriciteit wordt vervolgens via een transformator op het juiste spanningsniveau gebracht en aan het stroomnet geleverd.
Een windwokkel
Een windwokkel is een mini windmolen en kost tussen de € 600,- en € 3.000,- en heeft een nominale windsterkte van 5,5 m/s nodig. De installatie van de kleinere modellen kun je vaak zelf doen. Gemiddeld wekt een windwokkel bij een windsnelheid van 10 m/s zo’n 1.750 kWh per jaar op. De terugverdientijd van een windwokkel is zo’n 4 jaar, wat ruim binnen de technische levensduur van 20 jaar is.
Beste locatie voor een windwokkel
De goedkopere windwokkels plaats je op de nok van je woning of balkon en de duurdere versies bijvoorbeeld in je tuin. In stedelijke gebieden is het belangrijk dat de windwokkel op een minimale hoogte van 20 meter wordt geplaatst.
Winkwokkel aansluiten
Een normale windwokkel heeft meestal een vermogen van maximaal 5 KW en kun je dus aansluiten op een 1-fase of 3-fase aansluiting. Je hebt altijd een aparte en vrije groep in de meterkast nodig en een geschikte elektriciteitsmeter.
Kosten: € 2.000,-
Windsnelheid: +/- 5,5 m/s
Opbrengst: 1.750 kWh
De kleine windmolen
Een kleine windmolen van 15 KW kost gemiddeld zo’n € 44.000,- (excl. installatie) en heeft een levensduur van minimaal 20 jaar. De jaarlijkse opbrengst bij 7 m/s is zo’n 50.000 kWh. In de ideale situatie verdien je een kleine windmolen binnen 3 á 4 jaar terug. Er zijn ook kleine windmolens van 25 KW verkrijgbaar de tot wel 120.000 kWh per jaar kunnen produceren.
Beste locatie voor een kleine windmolen
Een kleine windmolen werkt alleen goed in landelijke gebieden. Het heeft dus geen zin om deze in je tuin te plaatsen. Op deze kaart kun je zien wat de windsnelheden in Nederland zijn.
Kleine windmolen aansluiten
Voor een kleine windmolen heb je een 3-fase aansluiting nodig. Meestal is het vermogen van de kleine windmolen 15 KW of 25 KW, waardoor de aansluiting gewijzigd moet worden naar 3×25 A of 3×35 A. Deze wijziging kost gemiddeld € 325,- en vraag je aan bij je netbeheerder. Ook voor een kleine windmolen geldt dat deze op een vrije groep aangesloten moet worden en de stroommeter geschikt moet zijn voor terugleveren.
Kosten: € 44.000,-
Windsnelheid: +/- 7,8 m/s
Opbrengst: 50.000 kWh
Grote windturbine
Een grote windturbine zie je eigenlijk alleen in kustgebieden of in grote weilanden en maakt meestal deel uit van een windpark op zee of land. In enkele gevallen in Nederland heeft een boer een grote windturbine op eigen land geplaatst. Het vermogen van een grote windturbine ligt rond de 1 tot 3 Megawatt (MW) en deze kost tussen de € 1 en € 5 miljoen. De jaarlijkse opbrengst van een 2 MW windmolen ligt rond de 6,5 miljoen kWh per jaar.
Kosten: € 5.000.000,-
Windsnelheid: +/- 10 m/s
Opbrengst: 6.500.000 kWh
In de bebouwde omgeving is een windmolen met verticale as de beste keuze
Windmolen aansluiten
Een normale windwokkel heeft meestal een vermogen van 5 KW die je kunt aansluiten op een 1-fase aansluiting. Een kleine windmolen heeft een veel hoger vermogen, meestal van 15 KW of 25 KW en dien je aan te sluiten op een 3-fase aansluiting. Voor een grote windturbine heb je een aansluiting op het midden- of hoogspanningsnet nodig. Dit betreft maatwerk. Het aanpassen van de aansluiting kost ongeveer € 325,- en vraag je aan bij je netbeheerder.
Vervangen elektriciteitsmeter
De meeste mensen hebben tegenwoordig een slimme meter in de meterkast. Deze is standaard geschikt om de teruglevering van de windmolen te meten. Als je nog geen geschikte meter hebt, dan vraag je deze aan bij de netbeheerder. Meestal vervangt de netbeheerder de meter gratis voor een slimme meter.
Wijzigen groepenkast
Een mini windmolen, windwokkel of kleine windmolen sluit je aan op een aparte groep in de meterkast. Een betrouwbare installateur kan de groepenkast startklaar maken voor jouw windmolen. De kosten voor het aanleggen van een aparte groep liggen zo rond de € 600,-. Vaak plaatst de installateur ook een hoofdschakelaar (verplicht als deze nog niet aanwezig is), een aparte aardlekschakelaar (verplicht) of vervangt hij de verouderde stoppen voor automaten. Als je geen hoofdschakelaar hebt, zoek dan een installateur met zegelrecht die de aansluitkast mag openen. Een grote windmolen zit rechtstreeks op de aansluiting aangesloten.
Hoe hoog mag een windmolen zijn zonder vergunning?
De voorwaarden en regels voor het plaatsen van een windmolen staan in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Windmolens met een rotordiameter boven de 2 meter moeten ook voldoen aan de eisen uit het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal). Voor een windmolen hoger dan 5 meter geldt een vergunningsplicht voor de technische bouwactiviteit. Voor het plaatsen van een windmolen heb je eigenlijk bijna altijd een vergunning nodig van de gemeente.
Aansluiting per windmolen
Windwokkel: => 1×35 Ampère
Kleine windmolen: => 3×25 Ampère
Grote windturbines: Maatwerk
Overige kosten
Verzwaren aansluiting: € 325,-
Slimme meter: € 80,- *
Wijzigen meterkast: € 600,-
* Gratis als de meter niet geschikt is
Wat is beter zonnepanelen of een windmolen?
Zonnepanelen en windmolens zijn geen concurrenten van elkaar, maar werken juist uitstekend samen. Het combineren van windenergie en zonne-energie is ideaal in Nederland, want waar de zon stopt met schijnen neemt de wind het over. Op deze manier krijg je over het hele jaar een mooie, gelijkmatige opwek van eigen hernieuwbare energie. Steeds meer installatiebedrijven bieden daarom in windrijke gebieden een combinatie van zonnepanelen en een windmolen aan.
Wat zijn de nadelen van een windmolen?
Grote windturbines vervuilen het beeld van de horizon en veroorzaken geluidsoverlast. Bovendien kost het bouwen en afbreken van een grote windmolen ook energie, waar de nodige CO2 bij vrijkomt. Een windmolen compenseert dat na ongeveer 6 maanden. Daarnaast hebben windmolens invloed op de vis- en vogelpopulatie. Volgens schattingen sterven er jaarlijks zo’n 50.000 vogels, wat veel lijkt, maar in het verkeer sterven jaarlijks ruim 2 miljoen vogels. Een windmolen heeft ook smeerolie nodig, in totaal zo’n 2.500 liter, die elke 7 jaar ververst wordt. Ook is de energieopbrengst niet betrouwbaar, omdat het niet altijd voldoende waait.
Wat zijn de voordelen van een windmolen?
Windenergie is de goedkoopste vorm van energie en raakt nooit op. Tijdens de productie van windenergie wordt geen CO2 uitgestoten. Windmolens worden voortdurend doorontwikkeld om bijvoorbeeld geluidsoverlast te verminderen, het olieverbruik te beperken en minder zichtbaar te zijn in het landschap.
Met een kleine windmolen en zonnepanelen heb je het hele jaar energie
Hoeveel subsidie krijg je voor een windmolen?
Zakelijke gebruikers met een grootverbruikersaansluiting (minimaal 3×100 Ampère) kunnen gebruik maken van de SDE subsidie en zakelijke gebruikers met een kleinverbruikersaansluiting (tot en met 3×80 Ampère) kunnen gebruik maken van de ISDE subsidie.
SCE subsidie voor energiecoöperaties
Energiecoöperaties en Vereniging van Eigenaren die een windenergieproject starten vragen subsidie aan via de SCE subsidie. Dit was voorheen de bekende Postcoderoosregeling.
Salderingsregeling
Als je energie teruglevert met een (kleine) windmolen op een kleinverbruikersaansluiting kom je in aanmerking voor de salderingsregeling. De energieleverancier voert de salderingsregeling uit op de jaarlijkse afrekening. Het is wel belangrijk dat de windmolen is aangemeld bij de netbeheerder en de elektriciteitsmeter geschikt is. Het aanmelden doe je via energieleveren.nl.
De windsnelheid bepaalt de opbrengst van je windmolen
Windmolens in Nederland
Nederland is zeer geschikt voor windenergie en tot en met 2023 zijn er dan ook al 2.621 windmolens op land geïnstalleerd samen goed voor een energieproductie van 15.737 miljoen kWh. Verreweg de meeste windturbines staan in de provincie Flevoland. Het is dan ook niet gek dat ruim 25% van het totale in Nederland opgestelde vermogen voor rekening komt van onze jongste provincie. Ook de energieproductie uit windenergie was in 2023 in de polder het hoogst, namelijk 4.043 miljoen kWh. De provincie Groningen deed het op dit vlak in 2023 ook goed, de provincie leverde met 2.052 miljoen kWh een grote bijdrage aan de totale productie van 15.737 miljoen kWh in dat jaar.
Windmolens in beeld
Er is veel onderzoek naar de effecten van windmolens op onze gezondheid
Stappenplan voor het laten installeren van een kleine windmolen
Welke windmolen past het best bij jouw situatie?
Er zijn 3 soorten windmolens: de windwokkel, kleine windmolen en grote windturbine. Voor de meeste huishoudens is alleen een windwokkel geschikt. Voor woningen of boerderijen in landelijke gebieden met een hoog energieverbruik biedt de kleine windmolen uitkomst. Grote windturbines worden eigenlijk alleen door energieleveranciers geplaatst. Bij het vinden van de juiste windmolen kun je het beste een betrouwbare installateur inschakelen. Koop je een toch een windmolen via een webshop dan zijn de volgende aspecten belangrijk:
Wat is de windsnelheid op mijn locatie?
Heeft de windmolen een verticale of horizontale as?
Heb ik voldoende ruimte voor een windmolen?
Kan ik de windmolen combineren met zonnepanelen?
Wat is de opbrengst- en vermogensgarantie van mijn windmolen?
Heb ik een vergunning nodig?
Installateur van windmolens kiezen
Ga altijd voor een erkend installatiebedrijf bij jou in de buurt. Dit scheelt een hoop heen-en-weer gereis en zo weet je zeker dat de installateur bij problemen snel langs kan komen om je te helpen. Vraag altijd een offerte op bij meerdere installateurs en stel de volgende vragen:
Is de installateur aangesloten bij een keurmerk zoals VCA of InstallQ?
Heeft de installateur zegelrecht?
Heb ik een vrije groep in de meterkast?
Wat is mijn aansluitwaarde?
Is mijn meter geschikt voor teruglevering?
Lees recensies van meerdere installateurs.
Laat de installateur altijd langskomen.
Meestal een vergunning nodig
Voor het plaatsen van een windmolen heb je bijna altijd een vergunning nodig. Vraag deze aan bij je gemeente.
Wijziging aanvragen aansluiting
Als de capaciteit van de aansluiting in de meterkast niet voldoende is, vraag dan meteen een wijziging van de aansluiting aan bij je netbeheerder. De standaardkosten voor het wijzigen van een aansluiting (bijv. 1×35 A naar 3×25 A) zijn € 325,-. Vraag de wijziging tijdig aan, want de doorlooptijd kan bij sommige netbeheerders oplopen tot enkele maanden.
Vervangen elektriciteitsmeter
Als je elektriciteitsmeter niet geschikt is voor de registratie van teruglevering vraag je een slimme meter aan bij de netbeheerder. In de meeste gevallen wordt deze gratis ter vervanging van je huidige meter geplaatst. Als je al een wijziging van de aansluiting hebt aangevraagd is dit niet nodig, omdat een nieuwe meter namelijk gratis bij deze wijziging in zit.
Wijzigen groepenkast
De installateur kan aan de slag met de voorbereiding en het aanpassen van jouw meterkast en het plaatsen van de windmolen. Het maakt niet uit of de verzwaring of vervanging van de elektriciteitsmeter al is uitgevoerd. Dit kan zowel voor als na de voorbereiding van de meterkast. In het geval van een verzwaring kan de installateur naderhand de windmolen aansluiten.
Geen subsidie voor particulieren
Voor consumenten met een kleinverbruikersaansluiting (t/m 3×80 ampère) die een windmolen installeren is er geen landelijke subsidie beschikbaar. In sommige gevallen is er wel een subsidie beschikbaar via de gemeente op provincie. Je maakt sowieso gebruik van de salderingsregeling, hiervoor hoef je alleen maar de windmolen aan te melden bij de netbeheerder (zie stap 6).
Subsidie aanvragen voor zakelijke gebruikers
Voor zakelijke gebruikers is er wel een landelijke subsidie beschikbaar. Voor kleine windprojecten die op een kleinverbruikersaansluiting zijn aangesloten is subsidie beschikbaar vanuit de ISDE regeling. Als er sprake is van een grootverbruikersaansluiting dan kun je gebruik maken van de SDE subsidie.
Windmolen aanmelden
Met een windmolen lever je energie terug aan het elektriciteitsnet en dat heeft invloed op de stabiliteit. Het is daarom belangrijk om deze te melden bij je netbeheerder. Doe dit zo snel mogelijk nadat je de windmolen hebt besteld. Aanmelden kan eenvoudig via energieleveren.nl.
Gefeliciteerd met je kleine windmolen
Je wekt nu je eigen duurzame energie op! Vergeet ook niet om je installateur te beoordelen op onze website. Zo help je anderen bij hun keuze voor de juiste installateur.
Laat je windmolen installeren door een betrouwbare installateur!
Veelgestelde vragen over windmolens
Hoe kan ik in de winter stroom opwekken?
Met een windmolen kun je het hele jaar energie opwekken. Als je in een landelijke, windrijke omgeving woont is een windwokkel of een kleine windmolen een uitstekende manier om tijdens de winter energie op te wekken.
Hoeveel energie produceert 1 windmolen per jaar?
Een grote windturbine van 2 Megawatt wekt jaarlijks zo’n 6,5 miljoen kWh op. Een kleine windmolen van 15 KW wekt gemiddeld zo’n 50.000 kWh op en een windwokkel komt meestal niet verder dan 1.750 kWh per jaar. Uiteraard is de opbrengst afhankelijk van de locatie waar de windmolen staat.
Wat is de prijs van een windmolen?
Een windwokkel kost tussen de € 600,- en € 2.000,-. Deze kun je op (de nok van) de woning plaatsen of in de tuin. Een kleine windmolen, geschikt voor landelijke gebieden, kost zo’n € 44.000,-. Een grote windturbine kost tussen de € 1 miljoen en € 5 miljoen euro.
Is een windmolen rendabel?
Een windmolen heeft een technische levensduur van 20 jaar en verdien je in Nederland binnen 3 á 4 jaar weer terug. Dit is uiteraard wel sterk afhankelijk van waar je woont en hoe je de windmolen hebt geplaatst.
Waarom staat er altijd een windmolen stil?
In de meeste gevallen staat een windmolen alleen stil wanneer er onderhoud aan wordt gepleegd. Daarnaast worden windmolens soms stilgezet als het te hard waait, meestal bij windkracht boven 10. Bij windkracht lager dan 2 draaien windmolens sowieso niet. In sommige gevallen worden windmolens ook uitgeschakeld om een negatieve energieprijs of overbelasting van het stroomnet te voorkomen. Dit gebeurt vooral wanneer het aanbod van elektriciteit hoger is dan de vraag.
