De warmtepomp is een duurzame en energie-efficiënte oplossing voor het verwarmen en koelen van woningen en gebouwen. Ze maken gebruik van hernieuwbare energiebronnen zoals de lucht, bodem of grondwater om warmte te onttrekken en deze op een milieuvriendelijke manier in te zetten voor verwarming of warm water. Warmtepompen zijn een populaire keuze geworden bij zowel nieuwbouw als renovaties. In dit artikel ontdek je hoe warmtepompen werken, welke soorten er zijn, en wat de voordelen zijn voor jou en het milieu. Alle prijzen en kosten genoemd in dit artikel hebben peildatum 1 juli 2024.
Hoe werkt een warmtepomp?
Warmtepompen verzamelen warmte uit de bodem, het grondwater of de buitenlucht en verhogen de temperatuur met behulp van elektriciteit in plaats van aardgas. Met 1 kWh maakt een warmtepomp 7.200 tot 18.000 kilojoule warmte. Een warmtepomp verwarmt je woning met lagere temperaturen (35 tot 55 graden) dan een gasketel (60 tot 80 graden). Dat scheelt dus een hoop energie. In combinatie met voldoende zonnepanelen kun je de woning zelfs energieneutraal maken.
Een volledig elektrische warmtepomp
Met dit type warmtepomp wordt een gasaansluiting overbodig. De volledig elektrische warmtepomp verwarmt de woning én levert warm water. Een goed geïsoleerde woning is wel een vereiste, want anders wordt de woning niet warm genoeg. Ook is het vervangen van je radiatoren nodig. Je kunt kiezen uit een bodemwarmtepomp of een luchtwarmtepomp. Je bespaart met zowel de bodemwarmtepomp als de luchtwarmtepomp 100% op je gasverbruik en 55% op de CO2-uitstoot. Je elektriciteitsverbruik stijgt echter fors met zo’n 3.000 tot 5.000 kWh.
Luchtwarmtepomp
De installatie van een volledig elektrische luchtwarmtepomp is zo’n € 7.000 goedkoper en is minder ingrijpend dan bij een bodemwarmtepomp. Je hebt buiten alleen ruimte nodig voor de buitenunit (60x40x30 cm) en een vergunning is niet nodig. De buitenunit kan wel wat geluidsoverlast veroorzaken door de ventilatoren. Een luchtwarmtepomp is minder efficiënt dan een bodemwarmtepomp.
Bodemwarmtepomp
De installatie van een bodemwarmtepomp is ongeveer € 7.000,- duurder dan die van een luchtwarmtepomp en is ingrijpender, omdat een bodemwarmtepomp warmte diep uit de grond haalt. Bij een verticaal systeem zijn één of meerdere boorputten nodig van zo’n 150 meter diep, terwijl bij een horizontaal systeem de leidingen op ongeveer 1,5 meter diepte onder het gehele oppervlak worden geplaatst. Je hebt voor een bodemwarmtepomp dus een eigen stuk grond nodig. Een bodemwarmtepomp gaat langer mee en levert zowel een grotere financiële besparing als een grotere energiebesparing op, omdat de bodemtemperatuur minder veranderlijk is dan de buitentemperatuur. Met een bodemwarmtepomp kun je bovendien de woning in de zomer koelen.
Heb ik een vergunning nodig voor een warmtepomp?
Een vergunning vraag je aan bij de gemeente of provincie. Voor gesloten systemen met een vermogen groter dan 70 kW heb je naast een gemeentevergunning ook een omgevingsvergunning nodig (OBM). Voor een open systeem is een vergunningstoetsing (PMV) van de provincie verplicht in het kader van de Grondwaterwet. In alle gevallen moet je een melding maken bij het Basisregister Ondergrond (BRO).
Voordelen elektrische warmtepomp
100% gasbesparing
Geen netwerkkosten gas
Lagere energiekosten
45% CO2-besparing
Subsidie op aankoop
Koelen én verwarmen
Combineren met zonnepanelen
Nadelen elektrische warmtepomp
Vervangen radiatoren nodig
Vergunning nodig
Verzwaren aansluiting
Hoge aanschafskosten
Extra elektriciteitsverbruik
Neemt veel ruimte in
Vereiste isolatie: > 8 cm
Een volledige elektrische warmtepomp verbruikt 3.000 kWh tot 5.000 kWh per jaar
Hybride warmtepomp
Een hybride warmtepomp werkt samen met de bestaande gasketel, waardoor je nog steeds een gasaansluiting nodig hebt en dus de netwerkkosten voor de gasaansluiting blijft betalen. De hybride warmtepomp verwarmt de woning voor het grootste gedeelte. Je hebt de gasketel alleen nog nodig voor warm tapwater en wanneer het buiten echt te koud is. Er zijn geen ingrijpende veranderingen in de woning nodig, en zelfs in een woning met energielabel C of D kan een hybride warmtepomp nog een forse besparing op het gasverbruik opleveren. Het is aan te raden om de radiatoren te vervangen om het rendement van de hybride warmtepomp te optimaliseren, maar dit is niet altijd noodzakelijk. Gemiddeld bespaar je ongeveer 60% op je gasverbruik en 30% op de CO2-uitstoot. Het elektriciteitsverbruik neemt met gemiddeld 2.000 kWh toe.
Voordelen hybride warmtepomp
60% gasbesparing
30% CO2 besparing
Lagere energiekosten
Subsidie op aankoop
Geen vergunning nodig
Nadelen hybride warmtepomp
Nog steeds gas nodig
Vervangen radiatoren nodig
Verzwaren aansluiting
Extra elektriciteitsverbruik
Vereiste isolatie: > 4 cm
Een hybride warmtepomp verbruikt gemiddeld 2.000 kWh per jaar
Ventilatiewarmtepomp
Dit is een kleine warmtepomp die geschikt is voor woningen met mechanische ventilatie. De ventilatiewarmtepomp gebruikt de warmte uit de afgezogen ventilatielucht om de woning te verwarmen en onttrekt warmte uit de afgezogen ventilatielucht om deze vervolgens naar het verwarmingssysteem te brengen. Hij werkt samen met de gasketel, waardoor je nog steeds een gasaansluiting nodig hebt en de netwerkkosten voor gas blijft betalen. Het vervangen van je radiatoren is niet nodig. Je bespaart gemiddeld ongeveer 30% op je gasverbruik en 25% op de CO2-uitstoot. Het elektriciteitsverbruik neemt met gemiddeld 1.000 kWh toe.
Voordelen ventilatiewarmtepomp
30% gasbesparing
25% CO2 besparing
Lagere energiekosten
Subsidie op aankoop
Geen vergunning nodig
Vervangen radiatoren niet nodig
Verzwaren aansluiting niet nodig
Nadelen ventilatie warmtepomp
Nog steeds gas nodig
Mechanische ventilatie nodig
Vereiste isolatie: > 4 cm
Extra elektriciteitsverbruik
Een ventilatiewarmtepomp levert ook warmte aan een warm-water boiler als de woning verwarmd wordt door stadsverwarming
Welke warmtepomp past bij jouw woonsituatie?
Om de juiste keuze te maken tussen alle beschikbare warmtepompen zijn een aantal dingen belangrijk:
Wat is je gasverbruik?
Hoe hoger je gasverbruik, hoe meer je bespaart met een warmtepomp. De besparing en terugverdientijd hangen hiervan af. Als je een laag gasverbruik hebt van 1.000 m³ of minder, kan een volledig elektrische warmtepomp niet uit. Kies dan voor een hybride,- of een ventilatiewarmtepomp.
Heb je een koopwoning of een huurwoning?
Als je een huurwoning hebt mag je niet zomaar een warmtepomp installeren. Overleg dit dan eerst met de woningstichting.
Is er voldoende ruimte in huis?
De ruimte die je nodig hebt voor een volledige elektrische warmtepomp moet ter grootte van een koelkast zijn. Als er alleen nog een vat met een doorsnee van 50 cm past, dan kun je ook kiezen voor een monoblock warmtepomp, waarbij de buitenunit en warmtepomp in één apparaat worden gecombineerd die dan buiten komt te staan. Heb je minder of géén ruimte, dan is alleen een hybride,- of een ventilatiewarmtepomp een optie.
Is er voldoende ruimte buiten?
Alleen als je een grote tuin met voldoende oppervlakte hebt, kun je kiezen voor een bodemwarmtepomp. Heb je een kleine tuin, dan is alleen een hybride,- of een luchtwarmtepomp een geschikte optie, waarbij de buitenunit ongeveer 60 x 40 x 30 cm (l x h x d) inneemt. Voor een ventilatiewarmtepomp heb je geen extra ruimte buiten nodig.
Hoe is de woning geïsoleerd?
Alleen in een woning die redelijk tot goed geïsoleerd is en HR++ of triple glas heeft, kun je een volledig elektrische warmtepomp installeren. Is je woning matig geïsoleerd, kies dan voor een hybride,- of ventilatiewarmtepomp. Als je woning niet geïsoleerd is, moet je de isolatiewaarde eerst verhogen, en als je enkel- of dubbel glas hebt, installeer dan eerst HR++ glas of triple glas.
Heb je geschikte radiatoren in huis?
Een hybride,- en een volledig elektrische warmtepomp verwarmen je woning bij lage temperaturen (35 tot 55 graden Celsius). Daarom is het goed om kritisch naar je huidige warmteafgiftesysteem te kijken. Zo werkt vloerverwarming uitstekend bij lage temperaturen en is deze dus uitermate geschikt in combinatie met alle warmtepompen. Je kunt bestaande radiatoren ook upgraden met ventilatoren die de warmteafgifte bij lage temperaturen verbeteren. Deze ventilatoren worden op of onder de bestaande radiatoren geplaatst. Een andere optie is om bestaande radiatoren te vervangen door radiatoren die speciaal zijn ontworpen voor lage temperaturen. Het gemiddelde kostenplaatje voor het vervangen van radiatoren is ongeveer €2.500.
Heb je al mechanische ventilatie?
Alleen als je een mechanische ventilatiesysteem hebt kan je een ventilatiewarmtepomp installeren. Voor de andere warmtepompen heb je deze niet nodig.
Efficiëntie van warmtepompen
Let bij het kopen van een warmtepomp ook op de COP- en SCOP-waarden. De Coëfficiënt of Performance (COP) is de verhouding tussen de afgegeven hoeveelheid warmte en het elektriciteitsverbruik van een warmtepomp en geeft aan hoe efficiënt de warmtepomp is. Een COP van 4 betekent dat 1 eenheid elektriciteit wordt omgezet in 4 eenheden warmte. Hoe hoger de COP, hoe efficiënter de warmtepomp is. De COP wordt meestal als een minimale en maximale waarde weergegeven, omdat deze afhankelijk is van de buitentemperatuur. Bij de SCOP wordt ook rekening gehouden met de wisselende buitentemperatuur. Gebruik deze waarde dan ook om bijvoorbeeld je verbruik te berekenen.
Beste warmtepompmerken in 2024
Bosch Nefit
Daikin
DUCO
Intergas Verwarming
Inventum
Itho Daalderop
NIBE
Remeha
Vaillant
Viessmann
Hoe hoger de COP- of SCOP-waarde, hoe zuiniger en efficiënter de warmtepomp is
Wat kost een complete warmtepompinstallatie?
In het onderstaande overzicht zie je hoeveel geld en energie je kunt besparen met de verschillende warmtepompen. Ook zijn de gemiddelde kosten en subsidiebedragen vermeld. Deze warmtepompen zijn geschikt voor een 3×25 ampère aansluiting, waardoor de netwerkkosten voor elektriciteit gelijk blijven.
De gehanteerde energieprijzen zijn: € 0,32 per kWh en € 1,32 per m3
Warmtepompen verdien je terug binnen 4 tot 13 jaar
Een warmtepomp aansluiten
Het is belangrijk dat de aansluiting in de meterkast voldoende capaciteit heeft. Zorg er daarom voor dat de aansluitwaarde overeenkomt met het piekvermogen van de warmtepomp. Als je aansluiting niet geschikt is, kan de netbeheerder deze voor je aanpassen.
Elektriciteitsmeter vervangen niet nodig
Warmtepompen leveren geen elektriciteit terug aan het stroomnet, waardoor het vervangen van de elektriciteitsmeter niet nodig is.
Vrije groep
Met de installatie van een volledig elektrische warmtepomp heb je een vrije 3-fase krachtgroep nodig in de meterkast en voor een hybride,- en een ventilatiewarmtepomp is een vrije 1-fase groep voldoende. Let op: er is niet altijd een vrije groep aanwezig, maar een erkend installatiebedrijf kan deze voor je aanleggen.
Benodigde aansluiting per warmtepomp
Volledig elektrisch: => 3×25 ampère
Hybride: => 1×35 ampère
Ventilatie: => 1×25 ampère
Extra kosten
Wijzigen aansluiting: € 325,-
Wijzigen groepenkast: € 600,-
Met een warmtepomp zet je de thermosstaat ‘s nachts niet lager dan 18 graden
Hoeveel subsidie krijg je voor een warmtepomp?
Huiseigenaren kunnen subsidie aanvragen vanuit de ISDE-subsidie. Je ontvangt dan minimaal € 500,- subsidie op de aankoop. Huiseigenaren uit het aardbevingsgebied (Groningen en omgeving) kunnen daarnaast ook nog gebruik maken van de Subsidie Waardevermeerdering, waarbij het maximale bedrag van € 4.000,- kan worden aangewend voor de aanschaf van een warmtepomp. VvE’s kunnen voor subsidie op hun warmtepompen terecht bij de SVVE-regeling.
Warmtepompen maken van 1 kWh stroom, 7.200 tot 18.000 kilojoule warmte
Hoeveel warmtepompen zijn er in Nederland?
Het aantal warmtepompen dat in Nederlandse huishoudens en bedrijven wordt geplaatst, groeit snel. In 2023 werden er bijna 167.000 warmtepompen bij geplaatst, wat het totale aantal nu op 568.000 brengt. Voor het eerst in de geschiedenis kent het aantal geplaatste gasketels een sterke daling. Normaal worden er jaarlijks zo’n 400.000 nieuwe gasketels geplaatst, maar in 2023 waren dat er “slechts” 300.000.
Nieuwbouwwoningen worden standaard voorzien van warmtepompen
Warmtepompen in beeld
Uit onderzoek blijkt dat de warmtepompsubsidie vooral bij rijkere huishoudens terecht komt
Stappenplan voor het laten installeren van een warmtepomp
Een warmtepomp kiezen
Welke van de warmtepompen je kiest is sterk afhankelijk van de situatie van je woning. Een aantal belangrijke vragen:
Hoe is je woning geïsoleerd?
Zijn de radiatoren geschikt?
Heb je voldoende ruimte in en om het huis?
Wat is je gasverbruik?
Welke merken zijn er?
Wat is de efficiëntie (SCOP/COP) van de warmtepomp?
Wat is het elektriciteitsverbruik van de warmtepomp?
Kies voor een erkend installateur
Als je de juiste warmtepomp hebt gevonden, ga je op zoek naar een betrouwbare installateur. Kies bij voorkeur voor een erkend installatiebedrijf in de buurt. Zo kan deze bij problemen altijd snel langskomen. Belangrijke vragen voor de installateur:
Is de installateur aangesloten bij een keurmerk zoals VCA of InstallQ?
Heeft de installateur zegelrecht?
Heb ik een vrije groep in mijn meterkast nodig?
Wat is mijn aansluitwaarde?
Moet ik de aansluiting verzwaren?
Heb ik nog een gasaansluiting nodig?
Lees recensies van meerdere installateurs.
Laat de installateur altijd langskomen.
Vraag de vergunning voor je bodemwarmtepomp aan
Als je een bodemwarmtepomp gaat plaatsen, vraag dan nu een Omgevingsvergunning Beperkte Milieutoets (OBM-vergunning) aan en registreer je bij de Basisregistratie Ondergrond (BRO). Voor overige warmtepompen is registratie niet nodig en hoef je geen vergunning aan te vragen.
Wijziging aanvragen aansluiting
Als de capaciteit van de aansluiting in de meterkast niet voldoende is, vraag dan een wijziging van de aansluiting aan bij je netbeheerder. De standaardkosten voor het wijzigen van een aansluiting (bijv. 1×35 A naar 3×25 A) zijn € 325,-. Vraag de wijziging tijdig aan, want de doorlooptijd kan bij sommige netbeheerders oplopen tot enkele maanden. Het vervangen van je elektriciteitsmeter is niet nodig.
Wijzigen groepenkast
De installateur kan aan de slag met de voorbereiding en het aanpassen van jouw meterkast en het installeren van de warmtepomp. Het maakt niet uit of de verzwaring al is uitgevoerd. Dit kan zowel voor als na de voorbereiding van de meterkast. De installateur kan naderhand de warmtepomp in gebruik stellen.
Vraag subsidie aan
Voor warmtepompen zijn verschillende subsidies beschikbaar. Huiseigenaren vragen subsidie aan vanuit de ISDE-subsidie. Als je in Groningen (en omgeving) woont en je hebt meer van dan € 1.000,- aardbevingsschade kun je ook gebruik maken van de Subsidie Waardevermeerdering.
Gefeliciteerd met je warmtepomp!
Je warmtepomp is net aangesloten en vanaf nu verwarm je jouw huis op een duurzame en innovatieve manier! Vergeet niet om je installateur te beoordelen op onze website. Op deze manier help je anderen bij hun keuze voor een betrouwbare installateur.
Een warmtepomp laten installeren in slechts 5 stappen!
Veelgestelde vragen over warmtepompen
Kan een warmtepomp elektriciteit opwekken?
Nee, warmtepompen kunnen geen elektriciteit opwekken, maar verbruiken juist elektriciteit. Met een warmtepomp haal je warmte uit de buitenlucht, de bodem of grondwater om deze te gebruiken voor het verwarmen van de woning en kraanwater.
Wat zijn de nadelen van een warmtepomp?
Het grootste nadeel van een warmtepomp is dat deze veel elektriciteit verbruikt, maar deze vervangt (een grootdeel van) je gasverbruik. Een ander nadeel is dat warmtepompen veel ruimte nodig hebben en niet altijd geschikt zijn voor elke woning. In veel gevallen is het noodzakelijk om de huidige radiatoren aan te passen. Daarnaast zijn warmtepompen over het algemeen duurder in aanschaf dan gasketels.
Is een warmtepomp zonder zonnepanelen rendabel?
Ja, warmtepompen verdien je ook relatief snel terug indien je geen zonnepanelen hebt. Een lucht-, hybride of ventilatiewarmtepomp verdien je gemiddeld binnen 5 jaar terug, omdat je bespaart op het gasverbruik en je een subsidie ontvangt voor de aankoop van een warmtepomp. De terugverdientijd van een bodemwarmtepomp is gemiddeld 13 jaar. De terugverdientijd is natuurlijk wel korter als je zonnepanelen hebt om het extra elektriciteitsverbruik te dekken.
Wat zijn de kosten van een warmtepomp?
Een warmtepomp kost in 2024 tussen de € 3.000,- en € 26.000,- (inclusief installatie). Een bodemwarmtepomp is significant duurder dan bijvoorbeeld een luchtwarmtepomp, maar levert ook een grotere besparing op en gaat bovendien veel langer mee.
Luchtwarmtepomp: € 9.700,-
Bodemwarmtepomp: € 26.000,-
Hybride warmtepomp: € 6.000,-
Ventilatiewarmtepomp: € 4.500,-
Wat verbruikt een warmtepomp aan stroom per jaar?
Het stroomverbruik van een warmtepomp ligt het tussen de 3.000 kWh en 5.000 kWh, afhankelijk van het soort warmtepomp en je warmtebehoefte.
Bodemwarmtepomp: 3.500 kWh
Luchtwarmtepomp: 5.000 kWh
Hybride warmtepomp: 2.000 kWh + 800 m3
Ventilatiewarmtepomp: 1.000 kWh + 1400 m3
Heeft een warmtepomp zin zonder vloerverwarming?
Een volledig elektrische warmtepomp werkt met lagere temperaturen dan de gasketel, waardoor het vervangen van je huidige radiatoren voor speciale radiatoren of vloerverwarming nodig is. De kosten hiervoor kunnen oplopen tot € 2.500,-. Voor een hybride,- en een ventilatiewarmtepomp is het vervangen van de bestaande radiatoren niet nodig.
Kan in elk huis een warmtepomp?
Dit hangt grotendeels af van de mate waarop de woning is geïsoleerd. Een woning van ná bouwjaar 2000 met minimaal energielabel B is meestal geschikt voor een warmtepomp. Een lager energielabel betekent meestal dat er extra isolatiemaatregelen nodig zijn. Een warmtepomp kan het water immers maar tot maximaal 55 graden opwarmen, waardoor de gewenste binnentemperatuur tijdens koude perioden in een slecht geïsoleerde woning nooit bereikt wordt.
Wat is de besparing met een warmtepomp?
Ten opzichte van een gemiddeld huishouden met een jaarlijkse gasverbruik van 2000 m3 leveren warmtepompen een forse besparing op.
Luchtwarmtepomp: € 1.866,-
Bodemwarmtepomp: € 1.866,-
Hybride warmtepomp: € 720,-
Ventilatiewarmtepomp: € 568,-
Kan een warmtepomp ook verkoelen?
Een bodemwarmtepomp kan je woning in de zomer verkoelen, terwijl andere soorten warmtepompen deze functie niet hebben. Je kunt overwegen om een airco aan te schaffen die ook in de winter je woning kan verwarmen.
Hoelang gaat een warmtepomp mee?
Warmtepompen gaan gemiddeld 20 jaar mee, en goed onderhoud kan de levensduur zelfs verlengen tot 30 jaar. Een gasketel gaat gemiddeld zo’n 10 tot 15 jaar mee.
Wat is een goed alternatief voor een warmtepomp?
Alternatieven voor een warmtepomp zijn vaak een combinatie van producten, zoals PVT-panelen, infraroodpanelen en zonneboilers. Een andere mogelijkheid is om de woning aan te sluiten op een warmtenet of het toekomstige waterstofnet.
