Huishoudens betalen hogere CO2-belasting dan bedrijven

Invloed van CO2-uitstoot

De uitstoot van broeikasgassen, waaronder CO2, veroorzaakt opwarming van de aarde. Het Nederlandse klimaatbeleid richt zich op het verminderen van deze uitstoot, onder andere door het belasten ervan. CO2 komt vooral vrij bij de verbranding van fossiele brandstoffen.

Manieren van belasting

De Nederlandse overheid belast CO2-emissies via accijns op motorbrandstoffen, energiebelasting op aardgas en kosten van emissierechten binnen het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS). Bij huishoudens wordt ook de niet-aftrekbare btw op accijns en energiebelasting meegerekend. Subsidies zoals gratis toegewezen ETS-emissierechten en het prijsplafond op aardgas in 2023 verlagen de belastingvoet.

Verandering in CO2-belastingvoet (ECR)

Van 2015 tot 2021 steeg de belasting op CO2-uitstoot in Nederland van 84 naar 123 euro per ton CO2. Dit kwam vooral door een hogere energiebelasting op aardgas. Tussen 2021 en 2023 nam de ECR af tot 88 euro per ton CO2. Verlaging van de brandstofaccijns in 2022 droeg bij aan deze daling. In 2023 zorgde het energieprijsplafond voor een lagere belasting op aardgasgebruik. Zonder dit plafond zou de ECR in 2023 107 euro per ton CO2 zijn geweest. Stijgende ETS-marktprijzen verhogen sinds 2021 de kosten van emissierechten in de ECR.

Verschillen tussen sectoren

Huishoudens hebben in 2023 de hoogste ECR met 219 euro per ton CO2-uitstoot, inclusief de subsidie op gasprijzen door het energieprijsplafond. De ECR van huishoudens is, gecorrigeerd voor inflatie, lager dan in 2015. Alleen huishoudens en het vervoer over land hebben een ECR boven het Nederlands gemiddelde. Het internationaal vervoer over water en door de lucht en energie-intensieve bedrijven in de industrie betalen weinig tot geen belasting op hun CO2-uitstoot.

Daling van CO2-uitstoot

Tussen 2015 en 2023 daalde de CO2-uitstoot in Nederland, exclusief de verbranding van biomassa, van 186 miljard naar 138 miljard kilogram. Vooral in de energievoorziening daalde de uitstoot aanzienlijk, meer dan de helft. Tegelijkertijd steeg de ECR in deze sector van 12 euro in 2015 naar bijna 76 euro per ton CO2-uitstoot in 2023. Dit komt omdat energiebedrijven sinds 2013 geen gratis ETS-emissierechten meer ontvangen en door de stijgende ETS-prijzen steeds meer betalen voor hun CO2-uitstoot.

Meer over energietransitie

Bron: CBS