Fossiele energie is energie die afkomstig is uit energiebronnen zoals, aardgas, olie en steenkool. Deze energiebronnen zijn eindig en raken dus een keer op. Een ander nadeel is dat fossiele energiebronnen CO2 uitstoten, waardoor ons klimaat langzaam verandert. De laatste jaren produceren we minder energie uit fossiele bronnen en stappen we langzaam over op duurzame energie. In dit artikel leggen we je uit welke fossiele energiebronnen er zijn en hoeveel fossiele energie we nog produceren.
Wat is fossiele energie?
De oorsprong van fossiele brandstoffen is honderden miljoenen jaren geleden en is ontstaan uit overblijfselen van planten en dieren. Deze werden miljoenenjaren bedekt door steenlagen, waardoor de CO2 ervan ook niet vrijkwam. Nu de fossiele brandstoffen worden gewonnen en gebruikt als brandstof voor vervoer, verwarming en elektriciteit, komt deze CO2 alsnog in grote mate vrij. De belangrijkste fossiele energiebronnen zijn: aardgas, steenkool en aardolie.
Aardolie
Olie bestaat hoofdzakelijk uit koolstof en waterstof, afkomstig van organische materialen die miljoenen jaren geleden in de bodem zijn begraven, waaronder plankton en algen. Het wordt gewonnen uit putten op zee, land, teerzanden en schaliegesteente. Belangrijke olieproducenten zijn de VS, Rusland en Saoedi-Arabië, die samen ongeveer 40% van de wereldwijde olievoorraad vertegenwoordigen. Aardolie is een significante bron van CO2-uitstoot, verantwoordelijk voor ongeveer 50% van de wereldwijde emissies. Nederland produceert ongeveer 8% van zijn eigen oliebehoefte. Naar schatting is de wereldwijde olievoorraad in 2060 uitgeput.
Steenkool
Steenkool is een sedimentair gesteente dat wordt gevormd uit plantaardig materiaal dat onder druk en hitte is samengeperst over een lange periode. Het wordt onderscheiden in verschillende soorten op basis van hun koolstofgehalte en energieopbrengst, zoals bruinkool, bitumineuze kool en antraciet. Het grootste deel van de steenkool is gevormd tijdens het Carboon- en Perm-tijdperk, dat ongeveer 360 tot 300 miljoen jaar geleden plaatsvond. Hoewel steenkool een belangrijke rol speelt in de wereldwijde energievoorziening, varieert het aandeel ervan en is het zelden zo hoog als 30%. Het draagt wel aanzienlijk bij aan de wereldwijde CO2-uitstoot, maar het exacte percentage varieert afhankelijk van verschillende factoren. China, India en de VS behoren tot de grootste afnemers en producenten van steenkool. Hoewel Nederland steenkoolvoorraden heeft, wint het land deze niet zelf.
Aardgas
Aardgas bestaat voornamelijk uit methaan en is miljoenen jaren geleden ontstaan uit ontbindend organisch materiaal. Het gebruik van aardgas stoot minder CO2 uit dan bij steenkool of olie en wordt daarom beschouwd als een relatief schone vorm van energie. De Verenigde Staten, Rusland en Iran zijn de grootste producenten van aardgas. Historisch gezien was Nederland een van de grootste producenten van aardgas in West-Europa. Het is inmiddels bekend dat de gaswinning in Groningen uiterlijk in 2024 zal stoppen, vanwege de aardbevingen en de gevolgen daarvan voor de veiligheid en het milieu.
Het aandeel fossiele energie is sinds 2000 met 40% gedaald
Wat zijn de voordelen en nadelen van fossiele brandstoffen?
Het grootste voordeel van fossiele energie is dat deze eenvoudig te winnen is, waardoor het ook relatief goedkoop is. Daarnaast is deze vorm van energie eenvoudig te vervoeren en op te slaan. De grootste nadelen van fossiele brandstoffen zijn de broeikasgassen die vrijkomen bij verbranding en zorgen voor de opwarming van de aarde. Ook raakt fossiele energie langzaam, maar zeker op en zorgt schaarste ervoor dat fossiele brandstoffen veel duurder worden.
Voordelen fossiele energie
Goedkoop
Betrouwbare energiebron
Eenvoudig op te slaan
Transporteren is eenvoudig
Nadelen fossiele energie
Raakt op (schaarste)
Wordt steeds duurder
Slecht voor het milieu
Hoge CO2-uitstoot
Hoeveel procent van de energie in Nederland is fossiel?
Nederland haalt nog steeds de meeste energie uit fossiele bronnen zoals, aardgas en steenkool. Het aandeel van fossiele energie op de totale energieproductie in 2023 is 59%, maar daalde ten opzichte van vorig jaar alweer met 6%.
Waar haalt Nederland fossiele brandstoffen vandaan?
Ook in 2023 de aardgas met 46% nog steeds grootste bron van energie in Nederland. Windenergie en zonne-energie zijn samen goed voor 33% van onze totale energieproductie. De verwachting is dat binnen 3 jaar de productie van fossiele energie in Nederland lager is dan de productie uit duurzame energie.
Welke fossiele brandstoffen worden in Nederland veel gebruikt?
Hoewel de energieproductie uit aardgas de laatste jaren afneemt, blijft het de belangrijkste energiebron in Nederland. De afname is voornamelijk te wijten aan beleidsmaatregelen gericht op duurzaamheid en de verschuiving naar hernieuwbare energiebronnen, zoals windenergie en zonne-energie. Desondanks blijft aardgas een belangrijke rol spelen in de energievoorziening van Nederland.
Bijna 40% van onze energie komt uit aardgas
Fossiele energie in beeld
Onderzoek fossiele energie
Aardolie is als energiebron in 2060 volledig uitgeput
Veelgestelde vragen over fossiele energie
Hoe wordt fossiele energie opgewekt?
Fossiele energie wordt niet opgewekt, maar gewonnen door de verbranding van aardgas, steenkool en aardolie. Deze verbranding veroorzaakt veel uitstoot van broeikasgassen die leiden tot opwarming van de aarde.
Is fossiele energie duurzaam?
Over het algemeen worden fossiele brandstoffen niet als duurzaam beschouwd, omdat deze klimaatverandering veroorzaken, eindig zijn en een grote impact hebben op het milieu. Bovendien brengt fossiele energie economische onzekerheid met zich mee, omdat de beschikbaarheid sterk beïnvloed wordt door door geopolitieke spanningen.
Hoe vervuilend zijn fossiele brandstoffen?
Fossiele energie heeft een aanzienlijke impact op het milieu, voornamelijk vanwege de uitstoot van broeikasgassen en andere verontreinigende stoffen tijdens de winning, productie, transport en verbranding ervan. Enkele belangrijke milieueffecten van fossiele energie zijn:
Klimaatverandering
Luchtverontreiniging
Waterverontreiniging
Landgebruik en habitatverlies
Oceanische verzuring
Hoe lang kunnen we nog met fossiele brandstoffen?
Dat fossiele brandstoffen opraken is een feit, maar wanneer is het einde van fossiele energie in zicht? Deskundigen denk dat de wereldwijde olievoorraad in 2060 uitgeput is. Voor steenkool en aardgas is dat lastiger te bepalen, maar men schat dat er nog voldoende steenkool en aardgas is voor de komende 50 tot 100 jaar.
Wat zijn de alternatieven voor fossiele brandstoffen?
Er zijn verschillende alternatieven voor fossiele energie die steeds meer worden ontwikkeld en toegepast om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen en de overgang naar meer duurzame energiebronnen te versnellen.
Zonne-energie
Windenergie
Waterkracht
Biomassa
Kernenergie
Waarom gebruiken we nog fossiele brandstoffen?
We zijn het vooral gewend. Fossiele brandstoffen zijn eenvoudig op te slaan en te transporteren. Daarbij is het relatief goedkoop, al zien we de laatste jaren dat fossiele energie steeds duurder wordt. Dat laatste komt omdat fossiele energie opraakt, maar vooral omdat fossiele energiebronnen vanuit een paar landen wordt geïmporteerd. Deze landen kunnen op die manier de prijs kunstmatig hoog houden.
