De energietransitie bevordert duurzaamheid en milieuvriendelijkheid wereldwijd. We schakelen over van fossiele energie naar duurzame energie, waarbij het hoofdoel is om klimaatverandering aan te pakken en onze afhankelijkheid van vervuilende energiebronnen te verminderen. Het resultaat? Een veerkrachtigere en duurzamere energievoorziening voor toekomstige generaties.
Wat is de energietransitie?
De energietransitie is de verandering van de manier waarop we energie gebruiken, maar ook waar we onze energie vandaan halen. Kortgezegd betekent dit de transitie van fossiele energie naar duurzame energie, waardoor we minder CO2 uitstoten. De energietransitie kreeg pas echt vorm toen 194 landen in 2015 het klimaatakkoord ondertekenden in Parijs. Dit deden zij symbolisch op de Dag van de Aarde, die jaarlijks plaatsvindt op 22 april. In het Parijse klimaatakkoord zijn afspraken opgenomen om klimaatverandering tegen te gaan en de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad in 2050. In 2022 was de temperatuurstijging al 1,15 graad en met dit tempo koersen we af op een opwarming van 3 graden in 2050.
Klimaatdoelen uit het klimaatakkoord
In het klimaatakkoord zijn afspraken opgenomen om het beoogd klimaatdoel in 2050 te halen. Zo moet de uitstoot van schadelijke broeikasgassen wereldwijd met 100% zijn gereduceerd, ten opzichte van het referentiejaar 1990. Ook moet het overgrote deel van het energieverbruik afkomstig zijn uit duurzame energie. Het jaar 2030 is hierbij een belangrijk ijkpunt. In dat jaar moet de CO2-reductie al 55% zijn en 32% van het energieverbruik afkomstig zijn uit duurzame energiebronnen.
Klimaatdoelen EU 2030
55% minder CO2-uitstoot
32% duurzame energie
32,5% energiebesparing
Jaarlijkse klimaattop
Alle landen die deel uitmaken van het VN-Klimaatverdrag (UNFCCC) komen jaarlijks bij elkaar op een Klimaatconferentie. De landen bespreken hier de voortgang van de energietransitie binnen hun eigen land en maken aanvullende of nieuwe afspraken om de klimaatdoelen te realiseren. Bij de klimaatconferenties zijn vertegenwoordigers van alle deelnemende landen aanwezig.
Klimaatakkoord van Glasgow
De klimaattop van 2021 vond plaats in Glasgow, Schotland, maar verliep uiterst moeizaam. De bedoeling was dat de afspraken uit het klimaatakkoord werden afgetikt, wat ook gebeurde zij het in afgeslankte vorm. Het klimaatakkoord van Glasgow werd dus wel bereikt, maar er heerste ook veel teleurstelling.
Klimaattop in Egypte
De klimaattop in Egypte in 2022 was alweer de 27e klimaatbijeenkomst en vond plaats van 7 tot 18 november van dat jaar. Tijdens de klimaattop werd vooral het klimaatdoel besproken om de opwarming van de aarde tot 1,5 graad te beperken. Niet alleen werd de haalbaarheid hiervan besproken, maar ook of het klimaatdoel aangepast moet worden, aangezien het behalen van een temperatuurstijging van 1,5 graden Celsius vrijwel onhaalbaar lijkt. Eindelijk werd er ook een klimaatschadefonds voor ontwikkelingslanden afgesproken.
Klimaattop in Dubai
Tijdens de 28e klimaattop werd voornamelijk geprobeerd alle landen te overtuigen om het gebruik van fossiele brandstoffen af te bouwen. Deze klimaattop vond plaats in Dubai in 2023. Uiteindelijk werd in de slotverklaring opgenomen dat alle 198 deelnemende landen het gebruik van fossiele brandstoffen gaan afbouwen. Daarnaast werd een nieuw schadefonds voor arme landen opgestart en werd besloten tot het verdrievoudigen van het aandeel duurzame energie tussen nu en 2030.
Nederlandse klimaatdoelen en klimaatplan
De Nederlandse overheid heeft als klimaatdoel om in 2030 een CO2-reductie van 49% te halen. Dit tussentijdse doel is bedoeld om uiteindelijk te leiden tot een CO2-neutrale economie in 2050. Het kabinet heeft de ambitie uitgesproken om dit tussentijdse doel zelfs te verhogen naar een reductie van 55% tegen 2030. Daarnaast moet in 2030 minimaal 27% van het energieverbruik afkomstig zijn uit duurzame energiebronnen. De maatregelen voor de komende jaren (tot 2030) zijn vastgesteld in een klimaatplan. Het kabinet werd het in 2018 ook eens over een klimaatwet, zodat de afspraken uit het Nederlandse klimaatakkoord en klimaatplan wettelijk zijn vastgelegd.
De CO2-reductie moet 100% zijn in 2050
Klimaatdoelen in een Green Deal
Frans Timmermans en Ursula von der Leyen presenteerden tijdens de 25e klimaattop in Madrid een ambitieus klimaatplan: de Green Deal. Dit Europese pakket met maatregelen is een actieplan om de Europese Unie CO2-neutraal te maken. Sinds de presentatie op 19 december 2019 zijn er al diverse plannen en maatregelen uitgeschreven en aangenomen die de energietransitie Europees gezien structuur geven. Op 14 juli 2021 ging de uitvoering van de Green Deal van start met het Fit for 55-pakket.
De wereldwijde energietransitie kost jaarlijks zo’n €7 biljoen
Stand van zaken energietransitie
Eén van de wereldwijde klimaatdoelen betreft het aandeel duurzame energie. In 2030 moet 32% van het Europese energieverbruik afkomstig zijn uit duurzame energie. In 2022 stond de teller op 23% en groeide daarmee met 1,2% vergeleken met het voorgaande jaar. Als deze groei stabiel blijft, dan gaan we het klimaatdoel net halen.
De energietransitie in Nederland
Het Nederlandse aandeel duurzame energie moet in 2030 stijgen naar 27%, maar daar zijn we met 15% in 2022 nog lang niet. Ten opzichte van het jaar ervoor groeide het aandeel duurzame energie wel met 2%. En dat is positief, omdat het aandeel duurzame energie eerder daalde van 14% in 2019 naar 13% in 2021.
Hoeveel CO2 stoten we in de wereld uit?
China was ook in 2022 het land dat de meeste broeikasgassen uitstootte met maar liefst 11.397 megaton CO2 . De Verenigde Staten staat op de 2e plaats, maar stoot de helft minder CO2 uit dan China. Sterker nog, China stootte in 2022 meer CO2 uit dan de gehele top 6 bij elkaar en was verantwoordelijk voor een derde van de totale wereldwijde CO2-uitstoot. In 2022 stond Nederland op plek 36 met een CO2-uitstoot van 125 Megaton, wat een reductie van 10,7% betekende ten opzichte van het voorgaande jaar. Het aandeel van Nederland in de wereldwijde CO2-uitstoot is 0,34%.
China is verantwoordelijk voor 31% van de wereldwijde CO2-uitstoot.
De energietransitie in beeld
Onderzoek energietransitie
OMA*AMO: energie NL 2050 (2024)
PBL: Energieverkenning (2023)
IEA: Voortgang energietransitie (2023)
EBN: Energiesysteem 2050 (2023)
Econic: Warmtevoorziening (2022)
TNO: Energievoorziening NL (2020)
PBL: Kostenberekening (2020)
CE Delft: Kolencentrales (2019)
N&M: Opinie (2018)
Het IEA houdt de voortgang van de energietransitie bij
Veelgestelde vragen over de energietransitie
Waarom moeten we overstappen op duurzame energie?
Klimaatverandering is een gevolg van de opwarming van de aarde. Deze opwarming wordt veroorzaakt door de hoeveelheid CO2 die we met z’n allen uitstoten. Hierdoor veranderen de ecologische omstandigheden en dus ons leefklimaat. Om dit te beperken is het nodig dat we ons energieverbruik verlagen en verduurzamen.
Wat is de toekomst van duurzame energie?
In het klimaatakkoord is afgesproken dat we wereldwijd in 2050 volledig energieneutraal zijn. Dit houdt in dat we per saldo niet meer CO2 uitstoten dan er opgenomen wordt en al ons energieverbruik afkomstig is uit duurzame energie. In 2030 is het tussendoel om 55% minder CO2 uit te stoten en dat 32% van ons energieverbruik groen en duurzaam is. Daarnaast moet er een energiebesparing van minstens 32,5% zijn gerealiseerd.
Hoeveel draagt Nederland bij aan klimaatverandering?
Ondanks dat Nederland een klein land is, stoot het relatief veel schadelijke broeikasgassen uit. Het oplossen van de opwarming van de aarde, klimaatverandering en klimaatvervuiling is een wereldwijd probleem en dus ligt de oplossing in een samenwerking tussen alle landen. De Nederlandse CO2-uitstoot is goed voor 0,34% van de wereldwijde CO2-uitstoot.
Wat kost de energietransitie?
In 2023 berekenden deskundigen dat de energietransitie tot 2050 voor Nederland zo’n € 14 miljard per jaar kost. Wereldwijd worden de kosten tot 2050 geschat op zo’n € 7 biljoen per jaar. Klimaatverandering levert jaarlijks een schadepost op van zo’n € 300 miljard en dit blijft groeien als we niks doen.
Wanneer is de energietransitie afgelopen?
Het doel is om de energietransitie in 2050 af te ronden. Wereldwijd moet ons energieverbruik dan volledig CO2-neutraal zijn.
